Hội thảo: “Cổ phần hóa doanh nghiệp Nhà nước và thoái vốn Nhà nước tại doanh nghiệp - Góc nhìn chuyên gia”
Nhà nước cần có những phương án, tầm nhìn dài hạn để quá trình cổ phần hóa, thoái vốn bảo đảm đúng tiến độ, minh bạch thông tin và trao quyền cho nhà đầu tư giúp nâng cao hiệu quả quản trị doanh nghiệp. Đây là những vấn đề nổi bật được trao đổi tại Hội thảo “Cổ phần hóa Doanh nghiệp Nhà nước và thoái vốn Nhà nước tại Doanh nghiệp - Góc nhìn chuyên gia” diễn ra tại Hà Nội, sáng 12/6/2018.
Theo các chuyên gia kinh tế, quá trình cổ phần hóa, thoái vốn còn diễn ra chậm chạp, chính điều này đã làm không ít nhà đầu tư nản lòng, mất niềm tin vào lộ trình, kế hoạch mà Chính phủ đặt ra. Một vấn đề quan trọng mà Nhà nước cần quan tâm là phải đảm bảo sự phát triển bền vững sau khi cổ phần hóa, thoái vốn tại doanh nghiệp (DN), thay vì chỉ chú trọng tới yếu tố kinh tế.
Báo cáo của Quốc hội khóa XIV cho thấy trong số 426 doanh nghiệp, nhà đầu tư chiến lược chỉ nắm giữ 7,3% vốn điều lệ của DN cổ phần hóa. Điều này đã dẫn đến một thực tế đáng lo ngại là việc tham gia vào Hội đồng quản trị của nhà đầu tư chiến lược chỉ mang tính hình thức.
PGS. TS. Ngô Trí Long chia sẻ, để quá trình cổ phần hóa, thoái vốn Nhà nước hỗ trợ tốt hơn nữa cho mục tiêu cải thiện chất lượng quản trị tại DN, trước hết, Nhà nước cần phải nhận thức được vai trò quan trọng của các nhà đầu tư chiến lược và tạo môi trường để các nhà đầu tư này tham gia tích cực hơn vào quá trình điều hành hoạt động của DN. Điều này chỉ có thể phát huy tác dụng nếu DN lựa chọn được các nhà đầu tư chiến lược có năng lực, công nghệ và kinh nghiệm phù hợp với sứ mệnh thúc đẩy DN phát triển. Song song với việc này cần có cơ chế cho phép nhà đầu tư chiến lược nắm giữ được một lượng cổ phần đủ lớn để có thể tạo ra sự ảnh hưởng có ý nghĩa tới hoạt động của DN. Có như vậy mới có thể tận dụng được các lợi thế của nhà đầu tư, cải thiện sản xuất, kinh doanh, tiết kiệm chi phí nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động của DN sau cổ phần hóa.
Ông Lê Song Lai, Phó Tổng giám đốc SCIC cũng bày tỏ những nút thắt xung quanh việc lựa chọn phương pháp xác định giá khởi điểm. Theo pháp luật hiện hành không quy định về căn cứ để lựa chọn phương pháp định giá phù hợp khi xác định giá khởi điểm bán vốn Nhà nước; cách thức xử lý trong trường hợp việc định giá đưa đến nhiều kết quả khác nhau hoặc có ý kiến khác nhau giữa tổ chức tư vấn và DN bán vốn. Chính vì vậy rủi ro pháp lý rất lớn cho những người ra quyết định thoái vốn. “Để đảm bảo an toàn pháp lý, SCIC thường chủ động lựa chọn phương pháp định giá có kết quả cao nhất”, ông Lai lưu ý. Bên cạnh đó, Nghị định 32 quy định tính đầy đủ giá trị được tạo bởi quyền sử dụng đất thuê, bao gồm cả đất thuê trả tiền hàng năm nhưng hiện chưa có hướng dẫn cụ thể cũng gây lúng túng, khó khăn cho người thực hiện.
Ông Vũ An Khang, Chủ tịch Hội đồng quản trị kiêm Tổng Giám đốc Công ty CP Định giá và Dịch vụ Tài chính Việt Nam (VVFC) cho biết, thời gian qua, VVFC đã tham gia vào việc xác định giá trị doanh nghiệp để cổ phần hóa cho hàng trăm Tổng công ty 90, 91 và các Ngân hàng tiêu biểu như Tổng công ty Xăng dầu Việt Nam (Petrolimex), Tổng công ty Máy động lực và máy nông nghiệp (VEAM), Tổng công ty IDICO, Tổng công ty Hàng không Việt Nam (Vietnam Airlines), Tổng công ty Lâm nghiệp Việt Nam (VINAFOR), Tổng công ty Lương thực miền Nam (VINAFOOD2), Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV), Ngân hàng Công thương Việt Nam (Vietinbank)...Đồng thời, VVFC cũng tham gia định giá doanh nghiệp để thoái vốn tại Tập đoàn Bưu chính Viễn thông Việt Nam (VNPT), Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn (Agribank), Tổng Công ty Điện lực Dầu khí Việt Nam(PVPower), Tổng công ty cổ phần Bia - Rượu - Nước giải khát Hà Nội(Habeco), tăng vốn tại Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam (VCB), Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV)…
Trong quá trình định giá, VVFC luôn tìm hiểu kỹ về doanh nghiệp và lựa chọn các phương pháp thẩm định giá phù hợp đảm bảo tuân thủ các quy định liên quan và được khách hàng và các cơ quan có thẩm quyền đánh giá cao.Việc Thủ tướng Chính phủ công bố danh mục các doanh nghiệp thực hiện cổ phần hóa theo Công văn số 991/TTg-ĐMDN ngày 10/7/2017 và thoái vốn theo Quyết định số 1232/QĐ-TTg ngày 17/8/2017 đã xây dựng lộ trình để các doanh nghiệp tiến hành tái cơ cấu và các nhà đầu tư quan tâm biết. Đến nay, việc cổ phần hóa DNNN được thực hiện theo Nghị định số 126/2017/NĐ-CP ngày 16/11/2017 cùng với hệ thống các Tiêu chuẩn thẩm định giá Việt Nam - nhất là Tiêu chuẩn số 12 về thẩm định giá doanh nghiệp đã tạo hành lang pháp lý cho việc cổ phần hóa và thoái vốn. Việc định giá thương hiệu của các đơn vị lâu năm có uy tín trong việc cổ phần hóa hoặc góp vốn liên doanh liên kết theo Nghị định 126 và các quy định có liên quan là phù hợp với thực tế. Các đơn vị tư vấn giỏi cần sử dụng kết hợp nhiều phương pháp thẩm định giá phù hợp để tính toán giá trị thương hiệu.
Đại diện VVFC cũng nhấn mạnh, vẫn còn một số vướng mắc cần tháo gỡ như việc xem xét phê duyệt phương án sử dụng đất và quyết định giá đất của một số tỉnh, thành phố còn chậm, ảnh hưởng đến tiến độ cổ phần hóa hoặc cần có hướng dẫn cụ thể hơn cách tính quyền thuê đất khi thẩm định giá doanh nghiệp phục vụ thoái vốn … Giải quyết được các vấn đề Hội thảo đã nêu thì chúng tôi tin tưởng rằng tiến độ cổ phần hóa, thoái vốn của Chính phủ đã đề ra sẽ đạt được./.
BAN CHUYÊN MÔN 3
