Đánh giá toàn diện công tác cổ phần hóa, thoái vốn của DNNN

 

Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc cùng Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ,
Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng chủ trì Hội nghị
 

Phát biểu khai mạc, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ, Trưởng ban Chỉ đạo Đổi mới và phát triển doanh nghiệp cho biết: Mục tiêu của Hội nghị là rà soát các kết quả sau hơn 2 năm triển khai công tác cơ cấu lại, đổi mới, nâng cao hiệu quả hoạt động của DNNN giai đoạn 2016 - 2020. Trên cơ sở đó đưa ra nhận định, đánh giá cụ thể về các kết quả đạt được, cũng như chỉ ra các vướng mắc, tồn tại để tháo gỡ qua đó nâng cao hiệu quả hoạt động của DNNN nhằm tiếp tục đẩy mạnh công tác cơ cấu lại DNNN theo đúng tinh thần của Nghị quyết TW 5 khóa XII.Cũng như cần tập trung tái cơ cấu mạnh mẽ khu vực DNNN, DNNN chỉ tập trung làm những lĩnh vực then chốt, các địa bàn quan trọng, lĩnh vực quốc phòng an ninh, các lĩnh vực thiết yếu mà tư nhân không làm, không muốn làm và đẩy mạnh thoái vốn kể cả tại các DNNN đang làm ăn hiệu quả.

Tuy nhiên, Phó Thủ tướng cũng thẳng thắn nhìn nhận vẫn còn nhiều tồn tại, hạn chế, khó khăn thách thức, cần tập trung xử lý giải quyết sớm: Từ những bất cập cơ chế chính sách định giá quyền sử dụng đất trong xác định giá trị doanh nghiệp đến lựa chọn nhà đầu tư; từ hiệu quả sản xuất kinh doanh đến năng lực cạnh tranh trong bối cảnh hội nhập quốc tế, đặc biệt trong cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4; từ công tác cán bộ đến tình trạng thất thoát, tham nhũng, lợi ích nhóm...

Trước thực trạng này, Phó Thủ tướng đề nghị với sự tham gia đầy đủ của các bộ ngành địa phương, các tập đoàn, tổng công ty Chính phủ, Thủ tướng chính phủ, Hội nghị sẽ tập trung thảo luận thẳng thắn, đi thẳng vào các vấn đề cụ thể phát sinh, những khó khăn vướng mắc và các giải pháp cần tháo gỡ; đưa ra các phương pháp mới, cách làm sáng tạo, quyết liệt để các Nghị quyết của Trung ương, Quốc hội, chủ trương chính sách đi vào cuộc sống.

“Chúng ta cần bàn, đưa ra các kế hoạch, nhiệm vụ, giải pháp hết sức cụ thể cho từng bộ, ngành, địa phương, từng tập đoàn, tổng công ty, DNNN để có nhận thức đúng đắn, giải pháp phù hợp và hành động quyết liệt, hiệu quả hơn”. Phó Thủ tướng nhấn mạnh.

Tại Hội nghị, đánh giá về tình hình cơ cấu DNNN, Bộ trưởng Tài chính Đinh Tiến Dũng cho biết: Từ năm 2016 đến nay, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo các Bộ, ngành nghiên cứu, xây dựng ban hành đầy đủ, đồng bộ hệ thống cơ chế chính sách, pháp luật về cổ phần hóa, thoái vốn, cơ cấu lại DNNN. Năm 2016 cả nước đã cổ phần hóa được 66 doanh nghiệp; Năm 2017 đã cổ phần hóa 69 doanh nghiệp, trong 11 tháng đầu năm 2018 đã cổ phần hóa 12 doanh nghiệp. Như vậy, đến nay đã cổ phần hóa được 27/127 doanh nghiệp trong kế hoạch được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt. Trong giai đoạn từ 2016 - tháng 11/2018, cả nước đã thoái được 17.826 tỷ đồng, thu về 155.735 tỷ đồng, đã chuyển 135.000 tỷ đồng từ Quỹ Hỗ trợ sắp xếp và phát triển doanh nghiệp vào ngân sách nhà nước.

Về tình hình hoạt động và hiệu quả sản xuất kinh doanh của các DNNN, theo Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng, các DN sau CPH nhìn chung có xu hướng tăng trưởng ổn định và phát triển. Trong năm 2017, theo báo cáo của 294 doanh nghiệp có cổ phần, vốn góp của Nhà nước thì tổng tài sản theo báo cáo hợp nhất của các doanh nghiệp cổ phần là 543.858 tỷ đồng, tăng 6% so với thực hiện năm 2016; Vốn chủ sở hữu theo báo cáo hợp nhất của các doanh nghiệp cổ phần năm 2017 là 210.035 tỷ đồng, tăng 14% so với năm 2016; tổng doanh thu đạt 482.545 tỷ đồng, tăng 21% so với năm 2016...

Khẳng định cổ phần hóa, thoái vốn là giải pháp quan trọng trong sắp xếp, đổi mới, cơ cấu lại DNNN, tuy nhiên Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng cho rằng vẫn còn tồn tại nhiều hạn chế như: Chậm phê duyệt phương án cơ cấu lại đã ảnh hưởng đến tiến độ và khả năng hoàn thành mục tiêu đề ra; Cơ chế xử lý trách nhiệm của người đứng đầu khi xảy ra sai phạm cũng như việc xử lý vi phạm về giám sát, đánh giá hiệu quả hoạt động đối với DNNN chưa đầy đủ, nghiêm túc; Một số Bộ, ngành, địa phương, Tập đoàn kinh tế, Tổng công ty nhà nước còn chưa thực sự nghiêm túc triển khai kế hoạch cổ phần hóa, thoái vốn, cơ cấu lại DNNN theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ...
Hội nghị đã dành nhiều thời gian tập trung đánh giá lại 3 năm triển khai đổi mới, cơ cấu lại DNNN giai đoạn 2016 – 2018 cũng như bàn bạc, thảo luận về các giải pháp thúc đẩy công tác này trong thời gian tới. Ông Nguyễn Đình Cung - Viện trưởng CIEM cho rằng: Cổ phần hóa, thoái vốn cần tập trung vào chất lượng không chạy theo số lượng. Cổ phần hóa cũng như cơ cấu lại danh mục đầu tư nhà nước, chuyển đổi từ tài sản chưa tốt thành tài sản tốt hơn, như vậy mới củng cố nền tảng sức mạnh của khu vực DNNN. Chúng ta phải định hướng lại đầu tư tập trung vào các doanh nghiệp kinh doanh có hiệu quả, tránh tình trạng đầu tư tràn lan, có như vậy mới có thể có được những tập đoàn kinh tế lớn trong tương lai. Bên cạnh đó, quản trị công ty phải tập trung tháo bỏ những ràng buộc để DNNN tự chủ về kinh doanh, xác định những ngành nghề kinh doanh phù hợp, biến nó thực sự trở thành động lực để phát triển kinh tế.

Còn theo Chủ tịch SCIC Nguyễn Đức Chi: Chưa khi nào chính sách về tái cấu trúc, chính sách đổi mới hoạt động DNNN được rõ ràng như hiện nay, từ chủ trương của Đảng, Nghị quyết của Chính phủ, tới quyết định của Thủ tướng Chính phủ như: Quyết định 58 về phê duyệt tiêu chí phân loại DNNN, trong đó quy định cụ thể ngành nghề nào nhà nước giữ, ngành nghề nào nhà nước tiến hành thoái vốn triệt để. Ông Nguyễn Đức Chi cũng mong muốn Thủ tướng Chính phủ đưa ra những thông điệp và có quyết sách cụ thể để DNNN vững tâm, năng động sáng tạo, đương đầu với rủi ro thách thức, hoạt động sản xuất kinh doanh có hiệu quả tiếp tục khẳng định vị thế và vai trò của DNNN trong nền kinh tế, đóng góp tiến trình đổi mới, nâng cao hiệu quả hoạt động của DNNN.

Đánh giá về vấn đề này, Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng cho rằng: Tái cấu trúc DNNN thời gian qua đã đạt những kết quả quan trọng, số lượng DN đang được tập trung những lĩnh vực then chốt, cơ chế hoạt động có những đổi mới theo hướng tự chủ nhiều hơn, cạnh tranh bình đẳng hơn, công khai minh bạch được đề cao hơn. DNNN đã hoạt động thực chất, hiệu quả và bền vững hơn, tuy rằng hiệu quả còn chưa cao, công tác quản lý DN phù hợp hơn theo hướng thị trường tách riêng quyền đại diện chủ sở hữu DN với quyền quản lý hoạt động sản xuất kinh doanh tại DN theo quy định cũng như tăng cường trách nhiệm của các bộ, ngành đặc biệt là các bộ ngành kinh tế trong xây dựng chiến lược phát triển ngành, quản lý theo ngành lĩnh vực.

Tuy nhiên, công tác tái cấu trúc DNNN còn nhiều bất cập, trước hết thể chế hoạt động của DN còn nhiều bất cập, chiến lược phát triển của một số các DN chưa rõ, chất lượng đề án tái cấu trúc chưa cao. Việc lựa chọn cơ cấu đầu tư, huy động nguồn lực còn lúng túng, năng lực tài chính còn hạn chế, hiệu quả hoạt động của DN còn thấp cả về hiệu quả quản lý, hiệu quả đầu tư, hiệu quả sản xuất kinh doanh.

Nhiệm vụ thời gian tới, Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng cho rằng, cần rà soát tất cả các đề án tái cấu trúc của các DNNN để tiếp tục điều chỉnh, bổ sung phù hợp với yêu cầu, gắn tái cấu trúc DNNN với yêu cầu của thị trường. Trong tái cấu trúc, cần chú trọng tái cấu trúc đầu tư xây dựng và quản trị DN nhằm nâng cao hiệu quả đầu tư, sản xuất kinh doanh, giảm thất thoát lãng phí nâng cao hiệu quả hoạt động của DN. Các bộ, ngành cần chủ động đề xuất hoàn thiện thể chế để tháo gỡ khó khăn cho DN, nâng cao quyền tự chủ của DN, những vấn đề đầu tư phát triển, sử dụng vốn, xử lý đất đai, cũng như phối hợp với Ủy ban quản lý vốn nhà nước tại DN, các tập đoàn, tổng công ty để xây dựng chiến lược phát triển của DN phù hợp với chiến lược phát triển của ngành, lĩnh vực và của quốc gia.

Phát biểu chỉ đạo Hội nghị, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc ghi nhận và đánh giá cao những kết quả đạt được trong quá trình cổ phần hoá, thoái vốn DNNN thời gian qua đã góp phần ổn định vĩ mô, tạo nguồn thu lớn cho nhà nước, đời sống cán bộ của DNNN tốt hơn, đồng thời, đã tạo được tính cạnh tranh bình đẳng giữa các doanh nghiệp và thành phần kinh tế khác. Tuy nhiên, Thủ tướng Chính phủ cũng thẳng thắn cho rằng: Hiệu quả đóng góp của DNNN còn thấp, nhất là đầu tư, yếu kém về khoa học công nghê, tình trạng nợ xấu, thua lỗ vẫn còn ở một số tập đoàn, vẫn còn tình trạng thất thoát lớn, tính công khai, minh bạch, kiểm tra, kiểm soát có nhiều vấn đề. 

Thủ tướng khẳng định: Quan điểm của Đảng, Nhà nước là tiếp tục thực hiện nghiêm công tác phòng chống tham nhũng tiêu cực, khắc phục khuyết điểm, hạn chế trong cổ phần hóa, thoái vốn DNNN, Chính phủ sẽ chủ động chỉ đạo các bộ ngành tập trung rà soát, hoàn thiện cơ chế chính sách để khắc phục tình trạng này. Thủ tướng cũng yêu cầu các tập đoàn, tổng công ty, DNNN phải tập trung hơn nữa cho việc thực hiện nhiệm vụ phát triển sản xuất, kinh doanh, không để ảnh hưởng đến mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội.

Nhằm tạo thuận lợi cho DN, Thủ tướng yêu cầu các bộ, ngành chức năng khẩn trương tổng hợp kiến nghị của các tập đoàn, tổng công ty, DNNN để trình cấp có thẩm quyền sửa đổi ngay các quy định liên quan đến xác định giá trị quyền sử dụng đất, giá trị doanh nghiệp cổ phần hóa, quy trình cổ phần hóa, thoái vốn, các quy định về quản lý tài chính, tiền lương, đăng ký, niêm yết; quyền và trách nhiệm của lãnh đạo doanh nghiệp, cơ quan quản lý, đại diện chủ sở hữu…

“Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp, các bộ, ngành, địa phương, cơ quan chức năng tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát, bảo đảm công khai, minh bạch và xử lý nghiêm các vi phạm. Kiên quyết xử lý dứt điểm các DNNN, dự án đầu tư chậm tiến độ, hoạt động thua lỗ”. Thủ tướng nhấn mạnh.

Theo H.Thọ - www.mof.gov.vn
Ban Biên tập VVFC - Tiền thân là Trung tâm Thẩm định giá - Bộ Tài chính.